FAVV leidt strijd tegen illegaal geproduceerd paardenvlees

Opson (wat ‘voedsel’ betekent in het Oudgrieks) is een actie die jaarlijks wordt georganiseerd onder leiding van Europol en Interpol. Het doel is om de strijd aan te gaan tegen vervalste en niet-conforme voedingsmiddelen en dranken en daarbij de georganiseerde criminele groepen hierachter te ontmantelen. De actie was dit jaar aan de negende editie toe en vond plaats tussen december 2019 en juni 2020. Uit 83 landen namen verschillende instanties die bevoegd zijn voor voedselfraude deel. Het FAVV leidt hierbij de strijd tegen de illegale verkoop van paardenvlees.

Het FAVV maakt deel uit van een project dat werd gelanceerd door Europol om nationale autoriteiten te ondersteunen in de strijd tegen de verkoop van illegaal paardenvlees, omdat haar expertise op dit vlak de afgelopen jaren sterk is toegenomen. De actie werd geleid door België en Nederland en kreeg ondersteuning van DG SANTE van de Europese commissie.

Dankzij operationele activiteiten in verschillende landen kon de documentencontrole van meer dan 157.000 paarden afkomstig uit 8 verschillende landen en de controle op ongeveer 117 ton paardenvlees worden uitgevoerd. In meerdere slachthuizen in Europa werden zowel levende dieren als 17 ton paardenvlees in beslag genomen. Inspecties van slachtpaarden in verschillende landen toonden aan dat ongeveer 20% van de buitenlandse paspoorten die voor deze paarden worden gebruikt, tekenen van vervalsing vertonen.

Vervalsingen bij paardenvlees

In België werden 20 controles uitgevoerd, waarvan vier in slachthuizen. 308 paspoorten en paarden werden gescreend; 88% waren conform de regels. 28 vervalste paspoorten werden ontdekt, waarvan 13 betrekking hadden op valse identiteiten. 86 paarden die niet vergezeld waren van een paspoort en afkomstig zijn uit verschillende Europese landen, werden via hun microchip gecontroleerd. 

Het doel van deze vervalsingen is voornamelijk om paardachtigen die "uitgesloten zijn van de voedselketen" (wettelijke status, onomkeerbaar) op illegale wijze in de voedselketen te brengen door de status op hun paspoort frauduleus te veranderen. Deze zadelpaarden hebben dus mogelijks een medische behandeling gekregen die uitsluitend is voorbehouden aan dieren die niet bestemd zijn voor de voedselketen. Er is hierbij ook sprake van een potentiële ethische fraude, omdat de oorspronkelijke eigenaars, of zelfs de fokker, bij de keuze van de status niet willen dat hun paard in de voedselketen belandt.

Als gevolg van deze controles werden 13 dossiers geopend door het FAVV; 12 sanitaire inbeslagnames werden uitgevoerd. Ook een vrachtwagen die werd gebruikt voor het vervoer van paarden met vervalste identiteiten, werd tijdens een van deze controles door de NOE (Nationale Opsporingseenheid) in beslag genomen. Omdat de onderzoeken nog lopen, zullen de algemene resultaten later, in samenwerking met Europol, worden meegedeeld.

Systematische controles buiten specifieke acties

Naast deze grootschalige operatie voert het FAVV dagelijks toezicht uit, ook op paardenvlees. Zoals elk dier dat wordt binnengebracht in de voedselketen, worden ook paarden onderworpen aan een beoordeling door experten, zowel vóór als na de slachting. Zo werden in 2019 5.584 paarden gecontroleerd in de slachthuizen. Meer dan 98% van de controles bleek conform, zowel op sanitair als op reglementair vlak.

Dankzij de strenge controles – Belgische controles behoren tot de strengste in Europa – die in de slachthuizen worden uitgevoerd om fraude op te sporen, is in ons land sinds vele jaren het risico op fraude voor geïdentificeerde en geregistreerde paarden sterk verminderd.

OPSON IX: resultaten andere elementen

De operatie OPSON van dit jaar zorgde voor het ontmantelen van 19 georganiseerde criminele bendes die actief zijn in voedselfraude en het arresteren van 406 verdachten. Meer dan 26.000 controles werden uitgevoerd. Ongeveer 12.000 ton aan illegale en potentieel gevaarlijke producten werd in beslag genomen, goed voor een waarde van ongeveer 28 miljoen euro.

Met meer dan 5.000 ton inbeslagnames werden dierenvoeders het meest in beslag genomen, gevolgd door alcoholische dranken (meer dan 2000 ton), granen, granen en afgeleide producten, koffie en thee, en specerijen. Zo werden grote hoeveelheden saffraan in beslag genomen: 90 kg in Spanje en 7 kg in België, goed voor een waarde van meer dan 306.000 euro. De Amerikaanse autoriteiten namen voorts 147 kg rauwe abrikozenpitten in beslag die werden verkocht als geneesmiddel tegen kanker.

Vervalste levensmiddelen en dranken en producten die niet voldoen aan de normen kunnen wereldwijd terechtkomen in de winkelrekken. De toenemende onlineverkoop van deze potentieel gevaarlijke producten vormt een gevaar voor de gezondheid van de consument. De operatie OPSON werd op poten gezet om georganiseerde misdaad op dit gebied te bestrijden.

"De verscheidenheid aan levensmiddelen en dranken die tijdens deze operatie in beslag werden genomen, toont nogmaals dat burgers moeten opletten bij hun aankopen, zeker op het internet. Autoriteiten moeten waakzaam zijn, blijven overleggen en actie ondernemen", klinkt het bij het FAVV.